GENEL OLARAK : Burada öncelikle, formasyonlar, türleri, hedefleri, nedenleri üzerinde değil genel olarak formasyonun ne olduğu, oluşurken nelere dikkat edilmesi gerektiği, çıkışın nasıl saptanması gerektiği ve formasyon oluşurken geleceğe yönelik değerlendirmelerin nasıl yapılması üzerinde duracağız.
FORMASYONLARIN OLUŞUMUNA YÖNELİK DEĞERLENDİRMELER
Borsa ile ilgilenen herkesin yakından izlediği ancak, sıklıkla hataların yapıldığı dönemlerde oluşan bir takım şekillere FORMASYON denilmektedir.
Bildiğiniz gibi borsada alıcıların veya satıcıların ağırlıkta olduğu dönemler vardır. Bu dönemlerde dinlenmeler, düzeltmeler olsa da genel eğride, yani trend de bir değişme söz konusu değildir. Nitekim bu düzeltmelerden hemen sonra, piyasa hakimiyeti alıcılarda ise ( BOĞA DÖNEMİ ) alıcılar yoğunluk kazanmakta, şayet satıcılar piyasanın hakimi ise ( AYI DÖNEMİ ) satıcılar yoğunluk kazanmakta ve trend devam etmektedir.
Yükselen bir trend de satıcıların alıcılar ile dengelenmesi veya alıcıların eskisi kadar yoğunlaşamaması, alçalan piyasalarda ise, artık satıcıların o fiyatlara satmak istememeleri veya fiyatların yeteri kadar düştüğü düşüncesine sahip olan satıcıların satmaktan vazgeçmesi hatta alışa başlamaları ve yeni alıcıların gelmeye başlaması nedeni ile alıcı ve satıcılar arasında fiyat-arz-talep bakımından bir denge kurulur.
Kurulan denge seviyesinde aşağı veya yukarı fiyat hareketleri oluşmasına rağmen ulaşılan fiyat seviyeleri aşağı veya yukarı doğru oluşturduğu seviyeleri aşamamaktadır. İşte bu seviyede sıkışma oluşacaktır. Sıkışma kısa veya uzun süreli olabilir. Sıkışmanın olduğu süre içersinde alıcıların hakim oldukları dönem içersinde borsa yükselecek, satıcıların hakim olduğu günlerde ise alçalan bir grafik oluşturacaktır. İşlem hacmi daralacak, aşağı veya yukarı hareketler zayıf işlem hacimleri ile devam edecektir.
Yapılmakta olan bu tür düzeltme hareketlerinde oluşan sıkışmada alıcıların veya satıcıların güçleri bize bu sıkışmanın değerlendirilmesinde önemli ip uçları verecektir. Düşüşlerdeki veya çıkışlardaki sertlikler veya süreklilikler bize grupların güçleri hakkında bilgi verecektir.
Şayet yapılan düzeltmelerde, senetleri ellerinde bulunduranlar yeteri kadar güçlü değilseler, doğal olarak düşüşteki şiddet artacaktır. Alıcılarda da, alıcılar yeterli taşıma gücüne sahip değiller ise çok kısa zamanda satma eğiliminde olacaklar ve satıcıların sayısı doğal olarak güçlenecek ve düşüş hızlanacaktır.
İşte düşüş trendinde alıcıların çoğalarak önce dengeyi sağlaması sonra fiyatları yukarı taşımaları, yükselen trendlerde ise satıcıların çoğalarak hakim duruma geçmeleri, bir trend değişimini meydana getirecektir. Ancak dengelerin kurulduğu, tarafların birbirlerine tabiri caiz ise güç gösterisinde bulundukları ancak, savaşın başlamadığı dolayısı ile güç gösterisinin zayıf işlemler ile devam ettiği, psikolojiler üzerine oynamanın başlandığı bu dönemde oluşan hareketler belli şekillere benzetilir. İşte bu benzetilen şekillere verilen adını alan bu dönemlerin GENEL ADI FORMASYON dur. Omuz-Baş-Omuz Formasyonu, Üçgen Formasyonları, Flama,Bayrak Formasyonları v.b. en bilinen formasyonlardır.
Formasyonların devam ettiği dönemlerde arz ve talep arasında belli bir denge söz konusudur. Alıcılar veya satıcıların birbirlerine karşı belli bir üstünlüğü de yoktur. Borsacıların sık sık kullandıkları bir deyim vardır. DÜŞMEYEN BORSA YÜKSELİR veya ÇIKMAYAN BORSA DÜŞER denir. İşte bir taraftan formasyonlar tamamlanırken alıcılar veya satıcılardan birinde zayıflama olurken diğer tarafta güçlenme meydana gelecektir. Kısa süreli çıkışlar veya inişler yaşanacaktır. Bunlar oluşmakta olan formasyonun bir parçasıdır.
Sıkışma hareketi ne kadar kısa süreli olur ise formasyon da o kadar küçük olacaktır. Süre uzadıkça formasyonda büyüyecektir. Formasyon hedefleri de oluşan formasyonun büyüklüğü ile orantılıdır. Ona göre saptanmalıdır. (Oluşan formasyonlara göre hedef saptamaları bu konudaki yazılarım içersinde verilecektir.)
FORMASYONLARIN İZLENMESİ
Formasyonlar genel olarak devam eden trendin sona erdiği tepe veya dip seviyelerden başlar. Burada trend çizgilerinin iç içe olabileceğini, uzun vadeli bir trende çizgisinin birçok orta ve kısa vadeli trend çizgisini içersinde barındırdığını, hatta içersinde kendisinden daha kısa boylu uzun vadeli trendleri de bulundurabileceğini önce trend analizleri ile ilgili yazımda belirtmiştim. Şayet trendimiz yükselen bir trend ise oluşan tepe noktasından paralel bir line ( çizgi ) çizilmelidir. Zira burası artık muhtemel bir direnç noktası oluşturacaktır. İkinci tepe noktası belli olmadığı için linenın gelecekte ne hal alacağı doğal olarak bilinmemektedir. İlk tepeyi takip eden düşüşte oluşan ilk dip nokta esas alınarak bir önce çizilen line paralel bir line çizmemiz gerekecektir. İşte bu iki nokta muhtemelen formasyonun alt ve üst uçlarını meydana getirecektir. Bu aşamadan sonra oluşacak 2 inci tepe ve dip seviyesi bize oluşması muhtemel bir formasyon hakkında ilk bilgileri edinmemizi sağlayacaktır.
FORMASYONDAN ÇIKIŞ
Alt ve üst uçları belirlenen ve çizilen ve kesinlik kazanan formasyon çizgilerinin kırılması ile yeni bir dönem başlayacaktır. Formasyon çizgisinin kırılması ile formasyon tamamlanmış olacaktır.
Burada dikkat edilmesi gereken bir çok konunun da olduğu gözden uzak tutulmamalıdır.
Bunları da şu şekilde sıralamak mümkün olabilecektir.
1. Oluşmakta olan formasyonlar izlenirken diğer teknik göstergeler ve teknik analiz yöntemleri ile birlikte değerlendirilmelidir. Aksi halde hedef tespitinde ve muhtemel gelişmenin oluşumundaki hata payı artar.
2. Formasyon oluşumundan önceki borsada oluşan hareketler ve bunların nitelikleri çok iyi izlenmelidir.
3. Oluşmakta olan formasyon, ne kadarlık bir prim veya zarardan sonra oluşmaktadır?
4. Bir önceki hareketin başlangıç ve bitiş bölgelerindeki işlem hacmi ne olmuştur?
5. Arz mı yoksa talep mi daha fazladır ve güçlenmektedir?
6. Aldatıcı spekülatif hareket olup olmadığı mutlaka izlenmelidir. Zira kurulan tuzaklara düşmek de mümkün olabilir.
7. Oluşan gelişimin trendin devamında bir dinlenme yeri olup olmadığı konusu mutlaka araştırılmalı ve bu konuda karar verilmelidir.
8. Büyük yatırımcılar mallarını kendilerinden daha küçük yatırımcılara devir mi ediyor yoksa mal mı topluyorlar? oldukları izlenmelidir.
9. Kazanç getirecek bir hisse senedine sahip mi oluyorsunuz, yoksa emanetçi konumuna gelip bir süre taşımak durumunda mı kalacaksınız?
10. Hiçbir zaman formasyonların tek başına hangi yönde hareketin başlayacağını göstermediğini olmadığını, olamayacağını, yukarıda verdiğim değerlendirmeler ile desteklenmelidir. Aksi halde bilinçsiz bir şekilde yapılabilecek değerlendirmeler bizleri beklemediğimiz sonuçlara götürebilir.
Bütün bunları mutlaka göz önünde bulundurmalı ve hareket tarzınızı buna göre belirlemelisiniz.
Bildiklerimi ve deneyimlerimi Sn Haluk Çağırmanın "FİNANS PİYASALARINDA BERMUDA ŞEYTAN ÜÇGENİ BORSADA TEKNİK ANALİZ" isimli kitabından da yararlanarak sizlerle paylaşmaya çalıştım. Bir sonraki çalışmamda sizlerle formasyonların türlerini, hedef saptamalarını incelemeye çalışacağım. Sizlerinde bu konulardaki görüşlerinizi almak ve tartışmak istiyorum. Tartışmaya katılmanız yeni bir takım gelişmelerin birikimlerini doğal olarak oluşturacaktır. Bu çalışmalar ve makale türü yazılar birleştirilecek, yeni deneyimler eklene eklene üreyecektir. Bu nedenle sizlerin de tartışmaya davet ediyorum.
Mali Analist / Ekonomist
Kaynak : IBS
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder